Privéfoto’s van de koninklijke familie gaan dankzij de mediacode zelden rond, maar deze week was het toch weer raak met een foto van een feestende Alexia en haar vriendinnen op haar nieuwe school in Wales. Hoe strikt is die mediacode eigenlijk en wat zijn de gevolgen voor de media als zij een privéfoto van het koninklijk gezin delen?
Alexia vertrok afgelopen zomer naar Wales om daar haar middelbareschooltijd te vervolgen. Gelukkig is er naast studeren ook tijd voor ontspanning, wat te zien is op de bewuste foto die deze week werd gedeeld op sociale media. De prinses, gehuld in een rode, weinig verhullende outfit, poseert voor de camera met vriendinnen, die eveneens gekleed zijn voor een feestje.
De foto werd op de site van het tijdschrift Ditjes en Datjes geplaatst. Daarna deelden diverse andere online kanalen het beeld van Alexia. Dat de prinses en haar vriendinnen allemaal een afgeschermd Instagram-account hebben, mocht niet baten. Overigens werd de foto op woensdag aan het eind van de middag weer verwijderd.
“Het publiceren van de foto dient geen publiek belang en het gaat hier om een privésituatie”, laat de Rijksvoorlichtingsdienst (RVD) aan Shownieuws weten. Toen bekend werd dat Alexia naar Wales zou vertrekken, waarschuwde de RVD al dat de schooltijd van de prinsessen privé is en dat het koninklijk paar van de media verwacht dat zij de “persoonlijke levenssfeer van hun dochters blijven respecteren”.
Het is niet de eerste keer dat dit fout gaat. Zo werden Willem-Alexander en zijn dochters Amalia en Ariane stiekem gefotografeerd tijdens het eten van een burger bij McDonald’s. Het beeld werd snel weer offline gehaald door de fotograaf, maar is online nog altijd op te snorren.
Het is sinds 2005 verboden om de familie zomaar op de foto te zetten. Toen werd namelijk de Mediacode ingevoerd. (Toenmalig) Koningin Beatrix en haar familie kregen steeds meer last van fotografen die inbreuk maakten op hun privéleven en besloten daarom om drie keer per jaar een persmoment te organiseren waarbij de familie poseert voor de media.
Een dikke boete voor het stiekem fotograferen van een winkelende koningin Máxima en dit beeld vervolgens op Instagram delen, zit er niet gelijk in. Wel kunnen andere represailles volgen. RTL Boulevard liet eind 2019 een Instagram-foto zien die was gemaakt tijdens de kerstmusical waarin Amalia een grote rol speelde. Het entertainmentprogramma mocht als gevolg daarvan niet aanwezig zijn bij het persmoment in Lech, dat een paar maanden later werd georganiseerd.
“Ook de leden van het Koninklijk Huis hebben het recht om zich onbespied te wanen tijdens dergelijke privéomstandigheden. Het tonen van de beeldopname is ons inziens een inbreuk op de persoonlijke levenssfeer van de koning en zijn gezin.” De Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ) vindt dit krom: “Deze methode past niet bij de publieke verantwoordelijkheid, die het Koninklijk Huis aan de dag hoort te leggen.”
Nu staat Ditjes en Datjes niet op de gastenlijst bij koninklijke persmomenten, dus het medium op de verboden lijst zetten heeft weinig zin. Daarbij is de mediacode niet bindend: dat houdt in dat het alleen een (zeer dringend) advies is vanuit de RVD aan de media om geen privébeelden van de familie te delen. Publiceren mag dus gewoon, al kan er in een extremer geval alsnog worden besloten om een rechtszaak te starten. Het besluit is aan de rechter of de publicatie inderdaad onrechtmatig is.
Het zelf maken en verspreiden van een foto van Alexia zal dus grotere gevolgen hebben dan het publiceren van beelden die in eerste instantie via Instagram zijn gelekt. Een rechtszaak zal Ditjes en Datjes dan waarschijnlijk ook niet hoeven verwachten.
Beeld: Videostill
